Ustalanie alimentów. Jak to obecnie wygląda?
Aktualnie wysokość alimentów określana jest indywidualnie. Pod uwagę bierze się zarówno potrzeby dziecka, jak i sytuację materialną obu rodziców. Jeśli rodzice nie mogą dojść do porozumienia to ustalenie wysokości alimentów spoczywa na sądzie. Uprawnieni do otrzymania alimentów mają przy tym najczęściej szansę uzyskać środki na zaspokojenie swoich potrzeb już w chwili wszczęcia postępowania – nie czekając na wyrok w sprawie. Jest to tzw. postępowanie zabezpieczające.
Co ważne, w przypadku alimentów ustawa przewiduje wyjątek, który umożliwia uzyskanie zabezpieczenia w wysokości pełnej kwoty dochodzonego pozwem roszczenia. Przepisy przewidują także z góry określony – jednomiesięczny – termin na rozpoznanie wniosku o udzielenie takiego zabezpieczenia. Termin ten nie ma jednak wiążącego charakteru i niejednokrotnie rozpoznanie wniosku o zabezpieczenie zajmuje więcej czasu.
Wysokość alimentów – co planuje Ministerstwo Sprawiedliwości
Śladem rozwiązań z innych systemów prawnych, w ramach zmian w przepisach, ma zostać określony minimalny obowiązek alimentacyjny. Podział ten, odnoszący się do kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, wstępnie zakłada następujące progi:
1 dziecko – 588 zł (21% minimalnego wynagrodzenia);
2 dzieci – 532 zł/każde dziecko (19% min. wynagrodzenia/przy jednym dziecku);
3 dzieci – 476 zł/każde dziecko (17% min. wynagrodzenia/przy jednym dziecku);
4 dzieci – 420 zł/ każde dziecko (15 % min. wynagrodzenia/przy jednym dziecku)
5 dzieci i więcej – 364 zł/każde dziecko (13 % min.wynagrodzenia/przy jednym dziecku).
Przyznanie alimentów w kilkanaście dni
Alimenty natychmiastowe mają być przyznawane w ciągu kilkunastu dni od wpływu wniosku w nakazowym postępowaniu alimentacyjnym. Co więcej, nie będzie potrzeby odwoływania się do dotychczasowych przesłanek postępowania alimentacyjnego i wykazywania np. rzeczywistych potrzeb dzieci. Wymagane ma być jedynie wypełnienie stosownego formularza i dołączenie odpisu aktu urodzenia dziecka. Samo uzyskanie alimentów natychmiastowych nie zamyka natomiast drogi do otrzymania w przyszłości wyższej kwoty, na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów.
Pierwsze reakcje i plany
Projekt Ministerstwa spotkał się z aprobatą zarówno Rzecznika Praw Obywatelskich, jak i Rzecznika Praw Dziecka. Mając na uwadze przyświecającą projektowi ideę – skutecznego i szybkiego zapewnienia środków na utrzymanie dzieci, trudno zresztą o inną opinię.
Oprócz alimentów natychmiastowych, Ministerstwo planuje również wygaszenie obowiązku alimentacyjnego z chwilą ukończenia 25. roku życia, wprowadzenie rodzinnego postępowania informacyjnego poprzedzającego rozwód, czy też darmowych mediacji. Sądy, w przypadku podejrzenia o zagrożeniu dobra dziecka, mają także obowiązkowo zawiadamiać prokuraturę o wszczętych z urzędu postępowaniach o ograniczenie lub pozbawienie władzy rodzicielskiej. W sprawach o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, obligatoryjne mają być natomiast badania DNA.
