Czy bank może żądać opłat za korzystanie z kapitału po unieważnieniu umowy kredytowej?

W ostatnim czasie można było usłyszeć o działaniach sektora bankowego, który przesyłał wezwania do zapłaty do klientów, którzy są na etapie postępowania sądowego z bankiem o unieważnienie umowy. Do tej pory banki domagały się opłat w przypadku gdy kredytobiorca otrzymał prawomocny wyrok ustalający, że jego umowa jest nieważna. Spraw sądowych w całej Polsce było kilka i wszystkie rozstrzygnięcia były korzystne dla kredytobiorców. 

 

Czy bank może żądać wynagrodzenia za korzystanie z kapitału?

Obecnie można spotkać się z roszczeniami banku w przypadku spraw gdzie nie zapadł jeszcze wyrok oraz w tych, w których sąd zdecydował o odfrankowieniu umowy.

Warto dodać, że w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Rzecznika Finansowego żądanie przez bank „wynagrodzenia za korzystanie z kapitału” jest sprzeczne z celami Dyrektywy 93/13 i udzielonej konsumentowi na jej podstawie ochronie oraz nie znajduje oparcia w polskich przepisach. W przypadku unieważnienia umowy bank nie może zatem żądać opłat czy odsetek, np. liczonych według stawki WIBOR, za korzystanie z udostępnionego kapitału, bowiem brak ku temu jakichkolwiek podstaw prawnych.

Dlaczego banki oczekują wynagrodzenia za korzystanie z kapitału?

Banki w toku procesu o bezumowne korzystanie z kapitału podnoszą, iż kredytobiorca zobowiązany jest zapłacić wynagrodzenie na rzecz Banku z uwagi na fakt, iż przez okres kredytowania korzystał z udostępnionego kapitału. Roszczenie takie uznać należy za bezprawne, bowiem jego uwzględnienie spowodowałoby, że kredytobiorca ponosiłby dodatkową szkodę. Sam Bank natomiast nie odczuwałby negatywnych skutków stosowania klauzul abuzywnych w swoich umowach i nie ponosiłby żadnego ryzyka związanego ze stosowaniem niedozwolonych postanowień umownych. W przypadku stwierdzenia nieważności umowy, Bank nadal osiągałby zysk, być może nawet większy od tego, który mógłby osiągnąć w przypadku prawidłowego wykonywania umowy.

 

Rozstrzygnięcie sądu w tej sprawie. Jak stanowią przepisy?

Zapadł już pierwszy prawomocny wyrok oddalający tego typu powództwo. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 20 lutego 2020 r. (sygn. I ACa 635/19) wskazał, iż brak jest podstaw by uznać, że kredytobiorca w ramach rozliczenia nieważnej umowy na podstawie przepisów o nienależnym świadczeniu płacił za korzystanie z pieniędzy.

Przepisy nie przewidują konstrukcji umożliwiającej wystąpienie z roszczeniem o zapłatę na podstawie nieważnej umowy. W przypadku uznania umowy kredytowej za nieważną, na tej podstawie nie można domagać się zapłaty wynagrodzenia za korzystanie z kapitału.

Ponadto roszczenia Banków oceniane są w świetle prawa Unii Europejskiej. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 Dyrektywy Rady 91/13 z 5 kwietnia 1993 roku, Państwa członkowskie zobowiązane jest zapewnić skuteczne środki mające na celu zapobieganie stosowaniu nieuczciwych warunków w umowach zawieranych pomiędzy przedsiębiorcami i konsumentami.

Jeżeli otrzymałeś wezwanie do zapłaty bezumownego korzystania z kapitału, skontaktuj się z nami, wskażemy słuszną drogę w obronie Twoich praw.

Autor: r.pr. Angelika Sikora