Nadużycie prawa procesowego – obowiązujące przepisy
Przepisy stanowią wprost, że strony oraz uczestnicy postępowania nie mogą wykorzystywać swoich uprawnień przed sądem niezgodnie z przeznaczeniem tych praw. Ponadto muszą dokonywać czynności procesowych zgodnie z dobrymi obyczajami oraz wyjaśniać wszelkie okoliczności sprawy zgodnie z prawdą i bez zatajania czegokolwiek. Za naruszenie powyższych obowiązków ustawodawca przewidział szereg negatywnych konsekwencji w postaci określonych przepisami sankcji.
Ocena nadużycia prawa procesowego
Weryfikacja nadużycia prawa procesowego odbywa się dwustopniowo. Na początku ustala się w jakim celu ustawodawca wprowadził daną instytucję procesową. Przykładowo, instytucja dowodu z opinii zeznań świadków służy naświetleniu sądowi faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy przez pryzmat wiedzy, którą posiada świadek. Następnie ustala się, czy strona korzystająca z danego uprawnienia czyni to, aby osiągnąć cel, dla którego to uprawnienie przewidziano w przepisach. Przykładowo, do nadużycia przez stronę prawa procesowego mogłoby dojść w sytuacji, gdy zgłosiłaby ona dowód z zeznań świadka, który nie ma żadnej wiedzy o sprawie.
Skutki stwierdzenia nadużycia prawa procesowego
W przypadku stwierdzenia, że doszło do nadużycia prawa procesowego sąd orzekający może:
- skazać stronę nadużywającą prawa na grzywnę w wysokości do 3 tys. zł;
- niezależnie od wyniku sprawy nałożyć na stronę nadużywającą prawa obowiązek zwrotu kosztów procesu nawet w całości;
- na wniosek strony przeciwnej przyznać od strony nadużywającej prawo procesowe wyższych kosztów procesu – odpowiednio do nakładu pracy zwiększonego nadużyciem, nie więcej niż dwukrotności takich kosztów;
- na wniosek strony przeciwnej podwyższyć stopę odsetek (maks. dwukrotnie) zasądzonych od strony przeciwnej za okres zwłoki w rozpoznaniu sprawy spowodowanej nadużyciem.
Autor: Jakub Piejak
