Z oczywistych względów w wielu firmach aktualnie pojawiają się rozważania na temat poddania kadry obowiązkowym szczepieniom. Finansując koszty tego szczepienia pracodawcy zastanawiają się także nad wprowadzeniem rozmaitych rozwiązań mających zachęcić całość załogi do szczepienia. W konsekwencji tych analiz często pojawia się także pytanie o możliwość wyciągnięcia realnych konsekwencji od pracowników, którzy odmówią szczepienia.

 

Faktem o charakterze notoryjnym jest, że w Polsce aktualnie nie ma obowiązkowego programu szczepień przeciwko grypie. Podobnie jak nie ma prawnych możliwości „przymuszenia” pracowników do tego rodzaju szczepienia.

Publiczny program szczepień przeciwko grypie obejmuje wyłącznie grupy podmiotów wskazywane przez Głównego Inspektora Sanitarnego w corocznym komunikacie – Program Szczepień Ochronnych (wydawany w oparciu o przepisy ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Aktualnie takim programem szczepień przeciwko grypie objęci są m. in. pracownicy ochrony zdrowia czy osoby mające bliski kontakt zawodowy lub rodzinny z dziećmi w wieku do ukończenia 6 miesiąca życia oraz z osobami w wieku podeszłym lub przewlekle chorymi (w ramach realizacji strategii kokonowej szczepień).

Pomimo braku jednoznacznie na to wskazujących regulacji prawnych również część pracodawców jest zobowiązana do wprowadzenia takiego obowiązkowego programu szczepień przeciwko grypie. Takie zobowiązanie wywodzić bowiem należy z przepisów Kodeksu Pracy odnoszących się do zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. I tak, zgodnie z art. 222 (1) k.p.: W razie zatrudniania pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące narażenie, a jeżeli jest to niemożliwe – ograniczające stopień tego narażenia, przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki.

Każdorazowo zatem gdy w samym miejscu pracy występuje zagrożenie ze strony szkodliwych czynników biologicznych pracodawca winien podjąć kroki w kierunku minimalizacji tego zagrożenia. Za tego rodzaju szkodliwy czynniki biologicznym uznawany jest z kolei m.in. wirus grypy. Rodzaje takich szkodliwych czynników określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 Kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki.

W kontekście tej regulacji i aktualnej sytuacji epidemiologicznej aktualizacja ochrony ryzyka zawodowego wśród pewnych grup zawodowych i z uwzględnieniem warunków w danym miejscu pracy, może powodować konieczność wprowadzenia obowiązkowego programu szczepień. W przypadku wprowadzenia na komentowanej podstawie obowiązku szczepień,  jakkolwiek pracownik w dalszym ciągu nie mógłby zostać zmuszony do poddania się takiemu szczepieniu, to brak szczepienia po pierwsze mógłby uprawniać do odmowy dopuszczenia do pracy, a w dalszej perspektywie nawet poważniejszych konsekwencji, w tym rozwiązania umowy o pracę.

Autor tekstu: adw. Weronika Luty