Do najważniejszych obowiązków banków należy zapewnienie bezpieczeństwa depozytów, tzn. środków pieniężnych wpłacanych do banku przez klientów. Prawidłowa realizacja tego obowiązku przez banku musi być oceniana surowo. Sądy zgodnie stwierdzają, że każda próba zaniżania przez bank standardów bezpieczeństwa powierzonych środków, np. poprzez dowolną interpretację postanowień umów lub regulaminów, powinna być oceniana jako sprzeczna z dobrymi obyczajami (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 kwietnia 2003 r., sygn. akt I CKN 308/61; wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 19 lipca 2018 r., sygn. akt I ACa 348/17).
Do kogo należą środki na rachunku bankowym?
Wbrew powszechnej opinii, środki wpłacone przez klienta (zarówno konsumenta, jak i przedsiębiorcę) na rachunek bankowy, stają się własnością banku. Nie ma co prawda przepisu mówiącego o tym wprost, jednak stanowisko co do tego, że wpłata pieniędzy na konto powoduje przejście ich własności na bank prezentowane jest przez sądy (np. wyrok Sądu Najwyższego z 13 lutego 2004 r., sygn. akt IV CK 40/03; wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 05 lutego 2014 r., sygn. akt I ACa 917/12).
Przepisy przewidują natomiast, że co do zasady bank może obracać czasowo wolnymi środkami zgromadzonymi na rachunku bankowym, jednak na każde żądanie klienta powinien środki te w części lub w całości mu zwrócić (art. 726 k.c.). Klient banku odzyskuje własność czy też inne prawa związane ze środkami w momencie ich wypłaty z konta (np. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2016 r., sygn. akt V CSK 48/16).
Przejście na bank własności środków pieniężnych klienta jest istotne ze względu na odpowiedzialność za utratę tych środków. W przypadku, gdy dojdzie do wyłudzenia środków z konta, to szkodę z tego tytułu co do zasady ponosi bank, a nie klient, któremu bank nadal – pomimo utraty środków z rachunku, zobowiązany jest zwrócić wszystkie wpłacone na konto pieniądze (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 2016 r., sygn. akt I KZP 3/16).
Jakie ryzyko ponosi bank?
Bank prowadzący rachunek klienta odpowiada przede wszystkim za wypłatę środków z konta na rzecz osoby nieuprawnionej lub za dokonanie rozliczenia na podstawie dyspozycji osoby nieuprawnionej. Ściślej mówiąc bank odpowiada za transakcje nieautoryzowane, czyli takie, na które klient nie wyraził zgody, dokonane wbrew woli klienta banku.
W celu uwolnienia się od odpowiedzialności za nieautoryzowane transakcje bank zobowiązany jest wykazać np., że transakcja została przez klienta autoryzowana lub że klient umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa doprowadził do nieautoryzowanej transakcji, np. udzielając dostępu do konta osobom nieuprawnionym. Zasady dowodzenia w tym przypadku mogą zostać zmodyfikowane przez bank przy umowie z przedsiębiorcą.
Wyrok Sądu I instancji w całości korzystny dla naszego klienta
Nieprawomocnym wyrokiem z dnia 15 grudnia 2021 r., sygn. akt XV GC 952/20, Sąd Rejonowy dla Wrocławia-Fabrycznej we Wrocławiu XV Wydział Gospodarczy wydał korzystny dla naszego Klienta będącego przedsiębiorcą wyrok w sprawie, w którym nakazał bankowi zwrot środków w wys. 30.000,00 zł pobranych z rachunku bankowego przez nieuprawnioną osobę właśnie w wyniku nieautoryzowanej transakcji płatniczej.
Autor tekstu – Jakub Piejak
