Podstawy prawne do zwrotu kosztów w EPU
Zmiana w zakresie kosztów sądowych w elektronicznym postępowaniu upominawczym wynika z wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 29 kwietnia 2020 r. Trybunał zakwestionował art. 104a ustawy z 28 lipca 2005 r., w którym wyłącza się możliwość uzyskania przez stronę pozwaną zwolnienia od kosztów sądowych. Artykuł ten zdaniem Trybunału był niezgodny Konstytucją (art. 45 ust. 1), która mówi, że: Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw). Nowelizacja ustawy o kosztach sądowych w EPU idzie jednak o krok dalej.
Zgodnie z uchwaloną w lipcu 2021 r. ustawą, w elektronicznym postępowaniu upominawczym wydatki ponosi Skarb Państwa. Oznacza to, że zwolnienie od obowiązku ponoszenia wydatków w elektronicznym postępowaniu upominawczym dla stron będzie miało charakter ustawowy. Nowa ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od jej ogłoszenia, a regulacja będzie stosowana w sprawach wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy.
Prościej i szybciej – czyli pozytywny wpływ e-sądu
W elektronicznym postępowaniu upominawczym rozpatruje się ok. 2 mln spraw rocznie. Po prawie roku pracy e-sądu, możemy stwierdzić, że taka zmiana cieszy. Już teraz w Kancelarii Prawnej Certus, przyjmując zlecenie windykacji należności w postępowaniu sądowym, zmniejszamy ilość papierowej dokumentacji. To zdecydowanie upraszcza proces weryfikacji spraw. Odciążamy w ten sposób naszych klientów. Dodatkowo odnotowaliśmy skrócenie czasu, potrzebnego do windykacji długu, względem spraw kierowanych “tradycyjną drogą sądową”.
Jakie sprawy kierujemy obecnie do elektronicznego postępowania upominawczego?
Co do zasady, do e-sądu kierujemy sprawy niesporne, których podstawa jest oczywista – np. niezapłacona faktury, czy zaległy czynsz. Założenie jest takie, że w elektronicznym postępowaniu upominawczym rozpatrywane są sprawy “oczywiste”.
W momencie złożenia sprzeciwu, e-sąd jest zobowiązany do umorzenia elektronicznego postępowania upominawczego. W takich sytuacjach można kontynuować postępowanie w formie tradycyjnej.
Ustawa wiążę jednak skutki wniesienia pozwu z datą złożenia go w e-sądzie. Ma to miejsce wtedy, gdy strona powodowa wytoczy powództwo o to samo roszczenie w ciągu 3 miesięcy od daty umorzenia EPU. Tylko niewielki odsetek spraw, które zostały umorzone w EPU na skutek wniesionego sprzeciwu, jest niezwłocznie dalej procedowany sądzie tradycyjnym, także z sukcesem.
Podsumowując, zmiana w opłatach elektronicznego postępowania upominawczego powinna dodatkowo przyczynić się do umocnienia zalet EPU, w tym tak istotnej – szybkości postępowania.
Autor: Alicja Antosik
