Kara umowna – kiedy warto ją stosować?

Kara umowna jest jednym z najczęściej stosowanych środków dyscyplinujących strony umowy do jej wykonywania. Prawidłowe zastrzeżenie kary umownej ułatwia dochodzenie roszczeń od nielojalnego kontrahenta.

 

Kara umowna za odstąpienie od umowy

Jednym z częstych zdarzeń, z którym kontrahenci łączą obowiązek zapłaty kary umownej jest odstąpienie od umowy. Strony postanawiają, że jeśli jedna z nich nie wywiązuje się z umowy, to druga może z tej przyczyny od umowy odstąpić. Kontrahent, który swoich postępowaniem doprowadził do odstąpienia od umowy jest zobowiązany do zapłaty kary umownej, w wysokości od kilku do nawet kilkudziesięciu procent wartości kontraktu.

Kara umowna za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy

Zgodnie z art. 483 Kodeksu cywilnego, obowiązek zapłaty kary umownej może zostać nałożony w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego.

Art. 483 KC § 1: “Można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).”

Szczególnie dolegliwe dla nielojalnych kontrahentów są odsetki za opóźnienie. W polskim systemie prawnym maksymalna ich wysokość jest ograniczona ustawowo i zależna od wysokości stopy referencyjnej.

Kara umowna w przypadku odstąpienia z powodu braku zapłaty

Strony umowy mogą postanowić, że prawo odstąpienia od umowy przysługuje w przypadku braku zapłaty. Czy kara umowna nałożona w związku z takim odstąpieniem jest dopuszczalna? W orzecznictwie równolegle funkcjonowały odmienne koncepcje. Zgodnie z jedną z nich dopuszczalne było zastrzeżenie kary umownej z powodu odstąpienia od umowy wykonanego na skutek braku zapłaty. Druga koncepcja opowiadała się za brakiem dopuszczalności takiego zastrzeżenia.

Wątpliwości te zostały rozstrzygnięte na mocy uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego: „Nie jest dopuszczalne zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy z powodu niewykonania zobowiązania o charakterze pieniężnym.”

Powyższe powoduje, że przedsiębiorca wykonujący pracę lub świadczący usługi na rzecz nierzetelnego zamawiającego nie może skorzystać z kary umownej w celu zabezpieczenia swoich interesów. Istnieje jednak możliwość skorzystania z innych rozwiązań oferowanych przez prawo cywilne.

Chcesz zawrzeć w umowie zapisy dyscyplinujące kontrahenta do terminowej zapłaty? Skontaktuj się z nami: +48 512 466 221.

 

Autor: r.pr. Stefan Zimny