Należą do nich przede wszystkim:
- wyższe odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych (obecnie w wys. 10,1% lub 8,1% gdy stroną umowy jest publiczny podmiot leczniczy – w porównaniu do odsetek za opóźnienie z art. 481 k.c. wynoszących obecnie 5,6%);
- rekompensata za koszty odzyskiwania należności.
Warunkiem koniecznym nabycia powyższych uprawnień przez wierzyciela jest to, aby umowa, z której wynikają nieuregulowane należności, pozostawała w związku z prowadzoną przez strony działalnością gospodarczą.
Wspomniana rekompensata za koszty odzyskiwania należności służyć ma przede wszystkim dodatkowemu dyscyplinowaniu dłużników – zniechęcaniu ich do opóźnień w płatnościach oraz odciążeniu wierzycieli poprzez ograniczenie ponoszonych przez nich kosztów windykacji.
Co istotne, rekompensata przysługuje wierzycielowi bez konieczności wcześniejszego wezwania dłużnika do jej zapłaty. Wierzyciel nabywa bowiem prawo do rekompensaty automatycznie po bezskutecznym upływie uzgodnionego przez strony lub przewidzianego przepisami terminu zapłaty. Ponadto, rekompensata przysługuje wierzycielowi bez konieczności wykazywania, że koszty te rzeczywiście zostały poniesione.
Wysokość rekompensaty uzależniona jest od wysokości niezaspokojonego świadczenia pieniężnego wierzyciela i wynosi:
- 40 euro przy zadłużeniu nieprzekraczającym 5 000 zł;
- 70 euro przy zadłużeniu w wys. od 5 001 zł do 49 999 zł;
- 100 euro przy zadłużeniu od 50 000 zł w górę.
Istotne jest przy tym, że wierzycielowi przysługuje równowartość rekompensaty wyrażona w PLN (nie w euro), która przeliczana jest według średniego kursu euro podawanego przez NBP, ostatniego dnia roboczego miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie stało się w wymagalne. Przykładowo zatem, gdy niezaspokojone świadczenie w wys. 2.000,00 zł stało się wymagalne w marcu 2021 r., do przeliczenia należnej rekompensaty na PLN stosujemy średni kurs euro podany przez NBP w dniu 26 lutego 2021 r.
Powyższe kwoty stanowią jedynie minimalną należną wierzycielowi rekompensatę – w przypadku, gdy koszty odzyskiwania należności będą wyższe, wierzyciel zobowiązany jest wezwać dłużnika do zapłaty takich kosztów. W przeciwnym wypadku, wytaczając powództwo o zapłatę tych kosztów naraża się na jego oddalenie ze względu na niewymagalność roszczenia.
Warto dodać – w kontekście ewentualnego sporu sądowego z nierzetelnym dłużnikiem, że rekompensata jest dodatkową sankcją za nielojalne zachowanie dłużnika o charakterze materialnoprawnym. Uwzględnienie przez sąd roszczenia o zapłatę równowartości rekompensaty w PLN nie powinno więc prowadzić do jednoczesnego pomniejszenia należnych wierzycielowi – powodowi kosztów procesu. Innymi słowy, równowartość rekompensaty w PLN nie stanowi kosztów procesu i zasądzana powinna być przez sąd dodatkowo – obok tych kosztów.
Podstawa prawna: art. 455 oraz art. 481 k.c., a także art. 4 pkt 3, art. 7, art. 8 oraz art. 10 ustawy z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych (Dz.U.2021.424 t.j.)
Autor tekstu: Jakub Piejak
