Przewłaszczenie na zabezpieczenie wierzytelności

Przewłaszczenie to umowa, na podstawie której dłużnik przenosi na wierzyciela własność rzeczy z zastrzeżeniem, że w razie spłaty długu własność wróci do niego z powrotem. Wierzyciel zobowiązuje się natomiast do korzystania z nabytego prawa wyłącznie w zakresie, w jakim jest to potrzebne do zabezpieczenia swojej wierzytelności co oznacza często, że pozwala na korzystanie z rzeczy przez jej dotychczasowego właściciela.

 

Głównym celem zawarcia umowy jest zabezpieczenie spłaty długu. Umowa przewłaszczenia jest umową nienazwaną, tzn., że nie została uregulowana w przepisach Kodeksu Cywilnego a strony mogą ją zawrzeć w oparciu o zasadę swobody umów.

Istnieją 2 możliwości jej zawarcia:
• Pierwszy wariant – przeniesienie własności rzeczy pod warunkiem rozwiązującym – czyli pod warunkiem spłaty wierzytelności. Całościowa spłata wierzytelności powoduje przeniesienie własności z powrotem na dłużnika.
• Drugi wariant – polega na zawarciu dwóch umów o przeniesienie własności rzeczy. Pierwsza z nich zawiera zobowiązanie dłużnika do bezwarunkowego przeniesienia własności rzeczy na wierzyciela. W drugiej z nich wierzyciel pod warunkiem zawieszającym zobowiązuje się do powrotnego przeniesienia własności na dłużnika z chwilą zaspokojenia wierzytelności.

Pierwszy z nich jest możliwy w przypadku zawarcia umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie rzeczy ruchomej, drugi z nich może dotyczyć zarówno nieruchomości jak i rzeczy ruchomych. Wynika to z tego, że zgodnie z przepisami KC umowa przeniesienia własności nieruchomości nie może być zawarta pod warunkiem.

Jedyną ustawą w której uregulowana jest umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie jest Prawo bankowe. Zgodnie z art. 101 zabezpieczenie wierzytelności banku może być dokonane w drodze przeniesienia na bank przez dłużnika lub osobę trzecią, do czasu spłaty zadłużenia wraz z należnymi odsetkami i prowizją, prawa własności rzeczy ruchomej lub papierów wartościowych.

Przewłaszczenie może dotyczyć stałego lub zmiennego zbioru rzeczy. Istotnym jest, żeby w umowie z Bankiem dokładnie zakreślić ich wartość.

Przewłaszczenie a hipoteka

W przypadku umowy przewłaszczenia wierzyciel może uzyskać środki sprzedając rzecz, której stał się właścicielem bądź oddając ją do odpłatnego używania osobie trzeciej – pobierając z tego pożytki np.: czynsz – bez uprzedniego przeprowadzania postępowania egzekucyjnego.

W przypadku hipoteki – wierzyciel, którego dłużnik opóźnia się ze spłatą, musi uzyskać najpierw tytuł wykonawczy (wyrok sądu) i dopiero na jego podstawie dochodzić swoich wierzytelności poprzez np. licytację komorniczą.
Umowa przewłaszczenia jest zatem sporym ułatwieniem w procesie zabezpieczenia spłaty swoich wierzytelności.

Autor tekstu: Aleksandra Warszewska