Obecnie przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) toczy się kilka istotnych postępowań dotyczących sankcji kredytu darmowego (SKD). Polskie sądy skierowały pytania prejudycjalne, które mogą znacząco wpłynąć na praktyki banków w Polsce.
Sprawa C-71/24: Alior Bank S.A.W dniu 30 stycznia 2024 r. Sąd Okręgowy w Krakowie zwrócił się do TSUE z pytaniem, czy unijne przepisy zezwalają bankom na naliczanie odsetek od kosztów kredytu, takich jak prowizje czy składki ubezpieczeniowe, które są kredytowane. W praktyce, banki często pobierają te opłaty z kwoty udzielanych kredytów i naliczają od nich odsetki, a także doliczają je do miesięcznych rat kredytu, nie informując dokładnie o sposobie ich spłaty.
TSUE ma również odpowiedzieć, czy banki powinny jasno informować w umowach, że naliczają odsetki od kwot, które nie są faktycznie udostępniane kredytobiorcom.
Sprawa C-180/24: Santander Consumer Bank S.A.Podobne pytanie skierował do TSUE Sąd Okręgowy w Poznaniu w dniu 6 marca 2024 r., dotyczące naliczania odsetek od skredytowanych kosztów kredytu, takich jak prowizje czy składki ubezpieczeniowe.
Dotychczasowe wyroki polskich sądów wskazują, że takie praktyki mogą stanowić naruszenie przepisów, co prowadzi do możliwości zastosowania sankcji kredytu darmowego. Brak jasnych informacji w umowach o sposobie spłaty prowizji oraz nieinformowanie o naliczaniu odsetek od tych kwot może wpływać na wysokość RRSO i być podstawą do nałożenia SKD.
Sprawa C-472/23: Alior Bank S.A.Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w sprawie przeciwko Alior Bank S.A. zapytał TSUE, czy zawyżenie RRSO, na przykład poprzez naliczanie odsetek od skredytowanej prowizji, umożliwia skorzystanie z sankcji kredytu darmowego. Przykładowo, w wyroku z dnia 21 marca 2024 r., C-714/22, TSUE potwierdził, że zaniżenie RRSO, wynikające z nieuwzględnienia wszystkich kosztów kredytu, umożliwia skorzystanie ze SKD.
Ponadto, TSUE ma wyjaśnić, jak banki powinny informować kredytobiorców o możliwych wzrostach opłat i prowizji w trakcie spłaty kredytu. Polskie sądy uznają, że obecne praktyki banków są niewystarczające, gdyż ogólne stwierdzenia o wzroście kosztów banku pozwalają na podwyższanie opłat w dowolny sposób.
PodsumowanieWyroki TSUE mogą znacząco wpłynąć na przyszłe praktyki banków w Polsce, zwłaszcza w zakresie informowania klientów o kosztach kredytu oraz naliczania odsetek od skredytowanych opłat. Sankcja kredytu darmowego (SKD) może stać się częściej stosowanym środkiem ochrony konsumentów w przypadku naruszeń przez banki. Śledzenie tych postępowań jest kluczowe dla zrozumienia przyszłych zmian w sektorze finansowym. Odpowiedzi TSUE będą miały bezpośredni wpływ na kształtowanie się orzecznictwa w polskich sądach w zakresie SKD.
Autor: Jakub Piejak
