Czy ZUS zobowiązany jest do zapłaty odsetek za opóźnienia w wypłacie świadczeń?
Czy ZUS ponosi odpowiedzialność za swoje błędne decyzje? czy za opóźnienie w wypłacie świadczeń spowodowane wydaniem przez ZUS błędnej decyzji należą się ubezpieczonemu odsetki ustawowe? Na te pytania nie da się odpowiedzieć jednoznacznie.
Zgodnie z art. 481 § 1 k.c. jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.
Odpowiedzialność dłużnika za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego jest więc bardzo surowa. Jeśli więc nie zapłacisz w terminie rachunków tylko dlatego, że poczta nie zdążyła Ci w terminie ich dostarczyć – to obowiązku zapłaty odsetek nie unikniesz, choć przecież za niedoręczenie Ci w terminie rachunku przez pocztę nie ponosisz odpowiedzialności.
Zus opóźnia się z wypłatą świadczeń, czy odpowiada jak dłużnik na ogólnych zasadach?
A jak to wygląda, kiedy dłużnikiem jest ZUS, który nie wypłacił przecież w terminie świadczenia? ZUS i jego opóźnienia w zapłacie rządzą się swoimi prawami.
Zgodnie z art. 85 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – jeżeli ZUS w terminach przewidzianych w przepisach określających zasady przyznawania i wypłacania świadczeń pieniężnych z ubezpieczeń społecznych lub świadczeń zleconych do wypłaty na mocy odrębnych przepisów albo umów międzynarodowych – nie ustalił prawa do świadczenia lub nie wypłacił tego świadczenia, jest obowiązany do wypłaty odsetek od tego świadczenia w wysokości odsetek ustawowych określonych przepisami prawa cywilnego. Nie dotyczy to przypadku, gdy opóźnienie w przyznaniu lub wypłaceniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które Zakład nie ponosi odpowiedzialności.
To ostatnie zdanie jest kluczowe. Według Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wydanie błędnej decyzji to w większości przypadków, nie jest okoliczność, za którą ZUS miałby ponosić odpowiedzialność. Dla przykładu ZUS przez ponad rok nie wypłacał pracownicy zasiłku chorobowego i macierzyńskiego, twierdząc, że umowa o pracę, jaką ta zawarła ze swoim pracodawcą jest nieważna z powodu jej pozorności. Sąd Ubezpieczeń Społecznych tego poglądu nie podzielił i uwzględnił odwołanie ubezpieczonej pracownicy.
„ostatnia okoliczność sprawy” – o tym jak ZUS unika odpowiedzialności za zwłokę
Po wygraniu sprawy sądowej pracownica wystąpiła do ZUS-u o wypłatę odsetek za okres opóźnienia. I tutaj, ZUS wydał odmowną decyzję – odsetki jej się nie należą, bo „ostatnią okolicznością niezbędną do wydania decyzji był wyrok sądu, a skoro w sprawie sądowej przesłuchano świadków, to organ rentowy nie ponosi odpowiedzialności za opóźnienie w wypłacie zasiłków.
Z takim stanowiskiem ZUS-u nie sposób się zgodzić, ponieważ to ZUS sam z siebie wydał decyzję „wyłączającą” z ubezpieczenia, której prawidłowości nie był w stanie obronić przed sądem. Skoro ZUS przeprowadził kontrolę i na jej podstawie wydał błędną decyzję to nie może twierdzić, że za opóźnienie spowodowane jej wydaniem nie ponosi odpowiedzialności.
Co na to sądy?
Na szczęście sądy nie podzielają stanowiska ZUS-u, dla przykładu Wrocławski Sąd Apelacyjny w jednym ze swoich wyroków stwierdził, że „zawarte w art. 85 ust. 1 u.s.u.s. określenie: »nie ustalił prawa do świadczenia« oznacza zarówno niewydanie w terminie decyzji przyznającej świadczenie, jak i wydanie decyzji odmawiającej przyznania świadczenia, mimo spełnienia warunków do jego uzyskania” (wyrok z dnia 19.01.2012 r., III AUa 1549/11).
Reasumując, po wygraniu sprawy w sądzie z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych i otrzymaniu zaległych świadczeń, warto zwrócić się o wypłatę zaległych odsetek. Biorąc pod uwagę czas liczony od wstrzymania wypłaty świadczeń do prawomocnego wyroku sądu, wysokość odsetek od wypłaconych świadczeń to wcale nie mała kwota, której szkoda byłoby nie odzyskać.
Skontaktuj się z Kancelarią!
Otrzymałeś odmowną decyzję ZUS-u lub nie otrzymałeś należnych odsetek po wygranej sprawie w sądzie? Napisz do nas na adres: certus@kancelaria-certus.pl lub zadzwoń pod nr 512 466 221 w celu omówienia możliwości procesowych.
Autor tekstu: r.pr. Angelika Ciura
