Zgodnie z art. 62 Prawa Upadłościowego: w skład masy upadłości wchodzi majątek należący do upadłego w dniu ogłoszenia upadłości oraz nabyty przez upadłego w toku postępowania upadłościowego, z wyjątkami określonymi w art 63–67a Prawa Upadłościowego.

 

Jako majątek określimy mienie, czyli wszystkie prawa podmiotowe majątkowe, w tym m.in. własność. W skład masy upadłości wejdzie to, co ma wartość i należy do dłużnika, natomiast do masy upadłości, co istotne, nie zaliczymy długów upadłego. Do masy upadłości wejdą więc przede wszystkim nieruchomości, ruchomości, wierzytelności i prawa majątkowe, w tym: udziały, akcje oraz wkłady.

 

Co, pomimo dodatniej wartości, nie zostanie zaliczone do masy upadłości?

W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na mienie wyłączone spod egzekucji na podstawie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (art. 829-836 k.p.c.). Mowa tutaj m.in. o podstawowych przedmiotach urządzenia domowego niezbędnego dłużnikowi i jego rodzinie (przedmioty ww. wymienione mogą wejść do masy upadłości, jeśli ich wartość znacznie przekracza przeciętną wartość nowych przedmiotów tego typu, np. meble dłużnika to antyki); zapasach żywności i opału niezbędnych dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków rodziny na okres jednego miesiąca; narzędziach i inne przedmiotach niezbędnych do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowcach niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia (do masy upadłości wejdą jednak pojazdy mechaniczne); przedmiotach niezbędne do nauki, papierach osobistych, odznaczeniach i przedmiotach służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmiotach codziennego użytku, które mogą być sprzedane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową.

Kolejno, do masy upadłości nie wejdą różnego rodzaju świadczenia, z najważniejszych: wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu (połowa wynagrodzenia upadłego, nie mniej jednak niż minimalne wynagrodzenie za pracę po odliczeniu należnych składek i zaliczek); świadczenia emerytalne w części niepodlegających zajęciu, czy też świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych oraz świadczenia z pomocy społecznej.

 

Upadłość jednego z małżonków, a wspólne prawa majątkowe?

Zgodnie z art. 124 Prawa Upadłościowego z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jednego z małżonków powstaje między nimi rozdzielność majątkowa, a majątek wspólny wchodzi do masy upadłości. Od tej chwili podział tego majątku jest niedopuszczalny.

Jeśli do majątku wspólnego małżonków zalicza się przykładowo ‘mieszkanie’ to skutkiem ogłoszenia upadłości konsumenckiej będzie wejście do masy upadłości mieszkania dłużnika i sprzedaż przez syndyka. Z dniem ogłoszenia upadłości dłużnik i jego bliscy nie tracą jednak praw do korzystania z danego lokalu mieszkalnego. Co do zasady, mogą oni korzystać z mieszkania w takim zakresie, w jakim nie przeszkadza to jego sprzedaży przez syndyka.

Czy wejście do masy upadłości prawa majątkowego należącego wspólnie do małżonków i docelowo jego sprzedaż, całkowicie wyklucza możliwość zaspokojenia drugiego z małżonków, który wniosku o upadłość nie złożył?

Małżonek ogłaszającego upadłość ma dwie możliwości. Może dochodzić przysługującej mu należności z tytułu udziału w prawie majątkowym na równi z innymi wierzycielami – zgłaszając swoją wierzytelność do sędziego-komisarza. Małżonek upadłego potraktowany zostanie na równi z innymi wierzycielami.

Współmałżonek może także w postępowaniu sądowym spróbować ustanowić rozdzielność majątkową z datą wcześniejszą. Musi jednak udowodnić, że nastąpiły wyjątkowe okoliczności, których nie mógł wcześniej przewidzieć.

 

Czy sprzedaż, darowizna nieruchomości – wyzbycie się majątku przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości da zamierzony efekt?

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 127 Prawa Upadłościowego: Bezskuteczne w stosunku do masy upadłości są czynności prawne dokonane przez upadłego w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, którymi rozporządził on swoim majątkiem, jeżeli dokonane zostały nieodpłatnie albo odpłatnie, ale wartość świadczenia upadłego przewyższa w rażącym stopniu wartość świadczenia otrzymanego przez upadłego lub zastrzeżonego dla upadłego lub dla osoby trzeciej.

Tym samym, już z mocy ustawy, umowa darowizny zawarta w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszeniu upadłości zostanie uznana za bezskuteczną. Nic z praktycznego punktu widzenia nie da również dłużnikowi sprzedaż nieruchomości za cenę zdecydowanie niższą niż wartość nieruchomości.

Wyzbywanie się majątku przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości nie jest równoznaczne z brakiem możliwości ogłoszenia upadłości. Należy jednak pamiętać, że ww. czynności zostaną uznane za bezskuteczne.

Zgodnie z brzmieniem Art. 134 Prawa Upadłościowego: Jeżeli czynność upadłego jest bezskuteczna z mocy prawa lub została uznana za bezskuteczną, to co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego lub do niego nie weszło, podlega przekazaniu do masy upadłości, a jeżeli przekazanie w naturze jest niemożliwe, do masy upadłości wpłaca się równowartość w pieniądzu. Za zgodą sędziego-komisarza druga strona czynności może zwolnić się z obowiązku przekazania do masy upadłości tego, co wskutek tej czynności z majątku upadłego ubyło, przez zapłatę różnicy między wartością rynkową świadczenia dłużnika z dnia zawarcia umowy, a wartością świadczenia otrzymanego przez dłużnika.

Reasumując, majątek zaliczany do masy upadłości dłużnika to spore zagadnienie, w którym ustawodawca zwrócił także uwagę na ochronę interesów wierzycieli upadłego. Należy jednak pamiętać, że z chwilą wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości wstrzymuje się naliczenia odsetek od długów oraz toczące się przeciwko dłużnikowi postępowania egzekucyjne zostają zawieszone.

Ustalenie składu masy upadłości to kolejny krok do oddłużenia upadłego poprzez przekształcenie składników majątku upadłego na środki pieniężne, w celu zaspokojenia wierzycieli upadłego.

Jeśli potrzebują Państwo pomocy prawnej w zakresie upadłości – zapraszam do kontaktu z Kancelarią pod nr ☎️ 730 307 301 – profesjonalnie zajmujemy się prowadzeniem spraw o ogłoszenie upadłości konsumenckiej i odpowiednim przygotowaniem do procedury oddłużenia w postępowaniu upadłościowym.

Autor tekstu: Alicja Antosik